Góð heildarafkoma

VÍS er vel rekið félag með sterka innviði sem gerir því kleift að þjóna hlutverki sínu eins og best verður á kosið. Fyrirtækið er stærst á íslenska tryggingamarkaðnum með liðlega þriðjungs markaðshlutdeild. Mikil áhættudreifing er í viðskiptavinastofni félagsins og eru viðskiptavinir rúmlega 80 þúsund. Dreifing iðgjalda er talsverð milli tryggingaflokka en um 45% iðgjalda eru í bifreiðatryggingum og 23% tengd eignatryggingum.

Rekstur félagsins gekk vel á síðasta ári og nam hagnaður ársins 2.076 milljónum króna sem er 67% meiri hagnaður en árið 2014. Fjárfestingastarfsemi stóð undir öllum hagnaði félagsins. Tekjur af henni námu 4.067 milljónum króna samanborið við 2.439 milljónir króna árið áður. Arðsemi eiginfjár var 11,3% en hefði verið 17,5% ef ekki hefði komið til niðurfærslu óefnislegra eigna. Fjárfesting félagsins í hugbúnaði var niðurfærð að fullu í árslok 2015 í kjölfar virðisrýrnunarprófs og nam niðurfærslan 1.144 milljónum króna að teknu tilliti til skatta. Ánægjulegt er að bókfærð innlend iðgjöld aukast um 5,8% milli ára en aftur á móti veldur áhyggjum að tjónatíðni vex samhliða. Að jafnaði er greiddur meira en milljarður króna á mánuði í bætur til viðskiptavina og tjónþola og yfir 33 þúsund tjón voru tilkynnt félaginu á síðasta ári.

Samsett hlutfall var 101,5% árið 2015 og lækkaði úr 104,5% frá árinu áður. Þróunin er því í rétta átt. Markmiðið er þó vitaskuld að vátryggingareksturinn standi undir sér þannig að hlutfallið sé undir 100. Ekki er hægt að treysta einungis á fjárfestingastoð rekstrarins, því eins og dæmin sanna geta sveiflur í ávöxtun fjárfestinga verið verulegar. Samsett hlutfall hverrar vátryggingagreinar á að vera undir 100 þannig að hver og ein grein standi undir sér.

Á árinu gekk ný löggjöf í gildi sem gerir fólki kleift að færa tryggingar sínar milli félaga með eins mánaðar uppsagnarfresti í stað þess að vera bundin til eins árs eins og áður var. Við fögnum þessum aukna sveigjanleika og tökum áskoruninni að veita viðskiptavinum framúrskarandi þjónustu og vernd á samkeppnishæfu verði. Þannig höldum við ekki bara núverandi viðskiptavinum ánægðum heldur löðum einnig að okkur nýja. Bæði fjölskyldum og fyrirtækjum fjölgaði í viðskiptavinahópi VÍS á árinu. Þá hefur þeim einnig fjölgað verulega sem kaupa líf- og sjúkdómatryggingar.

Aukinn tjónaþungi

Eins og sjá má af samsetta hlutfallinu er afkoma af vátryggingastarfsemi óviðunandi og í tilteknum greinum hefur sú verið raunin um nokkurt skeið. Með auknum umsvifum í þjóðfélaginu eykst tjónaþungi. Frá árinu 2013 hefur tjónum fjölgað um tæplega fjórðung. Þessa sést til að mynda vel stað í ökutækjatryggingum. Með auknum kaupmætti og lægra eldsneytisverði hefur skráðum bílum fjölgað, akstur aukist og samhliða verða fleiri slys og tjón. Afkoma frjálsra ökutækjatrygginga hjá VÍS versnaði verulega milli ára. Kaskótjónum fjölgaði um liðlega 22% og í lögboðnum ökutækjatryggingum jukust tjónin um 9% en afkoma þeirra skánaði þó á milli ára. Í báðum tilfellum er afkoman óviðunandi og hefur verið um árabil.

Í gögnum VÍS má sjá að fjárfesta þarf í innviðum vegakerfisins. Framrúðutjónum fjölgaði til að mynda um nær fjórðung milli ára, sem endurspeglar að viðhaldi gatnakerfisins er ábótavant. Aðstæður á Íslandi eru vissulega erfiðar og krefjandi en við verðum að gera það sem í okkar valdi stendur til að tryggja öryggi bæði íbúa og gesta. Nauðsynlegt er að fjárfest verði í innviðum eins og vegakerfinu og löggæslunni.

Mikið óveður gekk yfir landið 14. mars, það versta í mörg ár með tilliti til tjóna. Hátt í 600 tjón voru tilkynnt VÍS, flest á höfuðborgarsvæðinu. Ekki hefur orðið jafn mikið tjón í einu óveðri síðan í febrúar 1991. Bókfært tjón vegna þess nemur um 365 milljónum króna. Í desember blés tvívegis aftur hressilega. 961 tjón voru skráð vegna þessara þriggja óveðra og heildarkostnaður af þeim 465 milljónir króna. Þetta telur 3,4% til hækkunar á samsettu hlutfalli ársins 2015.

Fjárfestingar

Fjárfestingastarfsemi, sem er önnur grunnstoð rekstrarins, gekk vel og skiluðu allir eignaflokkar hagnaði. Ársávöxtun fjármunatekna nam 4.076 milljónum króna eða sem nemur 12,2%. Það er umtalsvert betra en árið áður þegar ávöxtunin var 7,1%. Ávöxtun skuldabréfa var góð og innlent hlutabréfasafn VÍS skilaði einnig góðri afkomu. Aftur á móti olli ávöxtun erlendra eigna vonbrigðum.

Fjárfestingaeignir í lok árs 2015 námu 33.634 milljónum króna og minnkuðu um rétt rúmar 1.000 milljónir króna á milli ára. Helstu skýringar þess eru að greiddar voru tæpar 2.500 milljónir króna í arð á árinu og félagið keypti eigin bréf fyrir liðlega 1.200 milljónir króna.

Fjárfestingaeignirnar eru til að mæta óuppgerðum tjónum og öðrum skuldbindingum. Þannig hvílir mikil ábyrgð á VÍS að ávaxta þá fjármuni með öruggum hætti. Um áramótin var hlutfall auðseljanlegra eigna í eignasafni félagsins 73,7% og ljóst að það er vel í stakk búið til að takast á við breytingar á eignamörkuðum.

VÍS er fjárhagslega sterkt. Heildareignir í lok árs 2015 nema 44.875 milljónum króna og skuldir 27.322 milljónum króna. Félagið er vel í stakk búið að mæta skuldbindingum sínum og rækja skyldur sínar gagnvart viðskiptavinum, starfsmönnum, samfélaginu og hluthöfum.

Þýðingarmikið hlutverk

Hlutverk VÍS er að veita viðskiptavinum hugarró, viðeigandi vernd og framúrskarandi þjónustu. Þegar verulega bjátar á er gott að vera rétt og vel tryggður. Með liðsinni VÍS geta viðskiptavinir létt verulega af sér fjárhagslegum byrðum í raunum. Mikilvægur liður í starfseminni er jafnframt að fyrirbyggja slys og tjón. Mjög rík áhersla hefur verið lögð á þennan þátt um árabil bæði gagnvart einstaklingum og fyrirtækjum.

Vinnuslysum hefur fjölgað hratt undanfarin misseri. Árið 2014 hafði vinnuslysum fjölgað um 43% frá árinu 2010 og voru aðeins litlu færri skráð hjá Vinnueftirlitinu en góðærisárið 2007. Þegar þetta er ritað liggja endanlegar vinnuslysatölur ársins 2015 ekki fyrir.

Heildarkostnaður heilbrigðiskerfisins af umferðarslysum árið 2015 er áætlaður 48.486 milljónir króna á verðlagi ársins 2013. Þetta kom fram í svari heilbrigðisráðherra við fyrirspurn á Alþingi í febrúar 2016 og jafnframt að hvert banaslys kostar heilbrigðiskerfið 660 milljónir króna og alvarlegt slys liðlega 86 milljónir króna.

Í samræmi við stefnu félagsins um samfélagsábyrgð er unnið með margvíslegum hætti að því að draga úr hættu á slysum og tjónum hjá viðskiptavinum. Til að mynda fá viðskiptavinir ýmis konar heilræði og skilaboð send þegar ástæða er til líkt og þegar óveður er í aðsigi eða mikið frost í kortunum. Áhugaverðu efni sem á erindi við almenning er miðlað til fjölmiðla sem iðulega gera því góð skil. Markvisst forvarnastarf með nokkrum af stærstu viðskiptavinum okkar á fyrirtækjasviði hefur skilað góðum árangri. Færri slys og tjón skila sér í lægri tjónakostnaði sem hefur svo áhrif til lækkunar á iðgjöldum.

Samfélagsábyrgð fyrirtækisins hvílir á fleiru en öflugum forvörnum. Lögð er áhersla á að starfsemi félagsins og samstarfsaðila stuðli að sem minnstri mengun, hreinni náttúru og förgun úrgangs í kjölfar tjóna, á sem umhverfisvænstan hátt. VÍS kappkostar að fylgja lögum og reglum í hvívetna. Félagið á aðild að jafnréttissáttmála UN Women og UN Global Compact og stutt er við margvísleg verkefni sem stuðla að öryggi í samfélaginu þar sem megináhersla er lögð á forvarnargildi styrktarverkefna.

VÍS nýtur viðurkenningar Rannsóknarmiðstöðvar í stjórnarháttum við Háskóla Íslands sem fyrirmyndarfyrirtæki í góðum stjórnarháttum. Félagið hreppti þessa viðurkenningu fyrst tryggingafélaga en með henni eru stjórnarhættir félagsins árlega staðfestir af óháðum utanaðkomandi aðilum. Stjórnarháttayfirlýsingu VÍS í heild sinni getur að líta undir kaflanum Stjórn og skipulag.

Framtíðarsýn

Hjá VÍS snúast tryggingar um fólk og frá árinu 2012 hefur verið unnið í samræmi við stefnu þar sem framtíðarsýnin er: Ánægja og tryggð viðskiptavina með einfaldleika að leiðarljósi. Áherslan á einföldun nær til allra þátta starfseminnar s.s. verklags, kerfa, samskipta og skipulags. Stöðugt er leitað leiða til að gera reksturinn skilvirkari með betri þjónustu og lægri kostnaði.

Árlega er stefna VÍS endurskoðuð með tilliti til þessarar framtíðarsýnar. Á VÍS deginum 2015 komu allir starfsmenn saman og fóru yfir árangurinn og rýndu stefnuna. Hvað gekk vel, hvað mætti ganga betur, er VÍS á réttri leið og hvort breytinga væri þörf? Yfir 500 verkefni, ábendingar og hrós komu fram í þessari vinnu. Farið var yfir öll atriðin og þau sett í viðeigandi farveg til formlegrar úrvinnslu. Endurskoðuð stefna og starfsáætlun er unnin upp úr þessum grunni, samþykkt af stjórn og kynnt á starfsmannafundi.

VÍS tekur nýjan hugbúnað í notkun árið 2016 sem gerir alla umsýslu með tryggingar, iðgjöld og uppgjör fljótlegri og einfaldari en verið hefur. Kerfið er frá danska hugbúnaðarfyrirtækinu TIA Technology A/S og eru lausnir þess notaðar af fleiri en 100.000 notendum í yfir 60 löndum.

Straumlínustjórnun VÍS var fram haldið á árinu. Vel gekk að búa til skilvirka ferla, minnka sóun, fækka villum og vinna að stöðugum umbótum. Lokið var við innleiðingu LEAN innan fyrirtækja- og fjármálasviðs auk tveggja deilda á tjónasviði. Ávinningur verkefna var í samræmi við upphafleg markmið. Stjórnendur hafa nýtt sér aðferðafræðina áfram til að bæta þjónustu, auka skilvirkni og festa þannig í sessi menningu sem byggir á stöðugum umbótum.

Eftir þessu er tekið hjá öðrum fyrirtækjum og fékk VÍS margar heimsóknir þar sem gestir kynntu sér hvernig staðið er að þessu verkefni hjá félaginu. Auk þess var efnt til ráðstefnu í Hörpu síðastliðið vor þar sem starfsmenn kynntu hvernig LEAN menning er innleidd hjá VÍS og tveir erlendir sérfræðingar á þessu sviði miðluðu af reynslu sinni.

Sífellt fleiri viðskiptavinir vilja nýta sér rafræna þjónustu og sjálfsafgreiðslu. Skráningum inn á MittVÍS fjölgaði til að mynda um 85% á árinu. Nýr vefur VÍS, vis.is, fór í loftið í maí. Hann er hannaður frá grunni með virkni og upplifun viðskiptavina að leiðarljósi. Þar er m.a. hægt að fylla út rafrænar tjónstilkynningar og hefur fjöldi þeirra þrefaldast frá árinu 2013. Vis.is hlaut á dögunum verðlaun Samtaka vefiðnaðarins sem besti vefurinn í flokknum: Besta hönnun og viðmót.

Í framtíðinni kemur verðlagning trygginga til með að taka í ríkara mæli mið af áhættu og aðstæðum hvers og eins. Til dæmis getur tegund, litur og öryggisbúnaður bíls haft áhrif á iðgjald ökutækjatryggingar. Þegar eru komnir sjálfkeyrandi bílar erlendis sem gætu átt eftir að hafa áhrif á þær ökutækjatryggingar sem nú eru í boði. Ökutækjatryggingar nema um 45% af iðgjaldatekjum VÍS og ljóst að takast þarf á við þessar áskoranir í tíma.

Það sama á við um aðrar nýjungar sem ör tækniþróun og breytingar í samfélaginu eiga eftir að geta af sér. Vera þarf vakandi fyrir þeim og gæta þess að VÍS sé ávallt í takt við tíðarandann og í stakk búið að uppfylla þarfir og óskir viðskiptavina. Það hefur tekist undanfarin hundrað ár og gerir það næstu öld líka.

Ný löggjöf um vátryggingafélög

Solvency II er löggjöf um vátryggingafélög sem tekur, að öllu óbreyttu, gildi hér á landi á árinu 2016. Í hnotskurn má segja að Solvency II gangi út á auknar kröfur til gjaldþols og áhættustýringar vátryggingafélaga með það að markmiði að auka vernd vátryggingartaka. Löggjöfin felur í sér margvísleg tækifæri til að bæta áhættumat og rekstur félagsins enn frekar.

Undanfarin ár hefur drjúgum tíma og miklum fjármunum verið varið í að undirbúa fyrirtækið fyrir þessar nýju reglur og stilla fjárhag þess af í samræmi við þær. Í lok árs 2015 var því reikningsskilaaðferð við mat á vátryggingaskuld breytt en fyrri aðferð fól í sér hærra álag vegna óvissu. Þetta hefur áhrif á stöðu eigin fjár, vátryggingaskuldar og tekjuskatts og er rekstrarreikningur ársins 2014 og efnahagsreikningar áranna 2013 og 2014 lagaðir að breytingunni. Tekjuskattar vegna breytingarinnar nema um 1 milljarði króna og koma til greiðslu á árinu 2016.

Fjármagnsskipan

Stjórn VÍS setti félaginu um mitt ár 2015 markmið um áhættuvilja sem tekur mið af núverandi starfsemi auk neðri vikmarka. Samkvæmt markmiðunum á gjaldþolshlutfall samstæðunnar að vera um 1,5 miðað við Solvency II með neðri vikmörkum í 1,35. Stefnan gerir því ráð fyrir að fjárhagslegur styrkur félagsins verði að jafnaði um 50% umfram kröfur laganna. Virk áhættustýring og mælingar eiga að tryggja að markmið náist. Arðgreiðslur og kaup á eigin bréfum taka mið af þessum markmiðum.

Í samræmi við heimildir Solvency II og markmið stjórnar um hagstæðustu fjármagnsskipan félagsins var ákveðið að gefa út víkjandi skuldabréf í lok febrúar 2016. Skuldabréfin eru að nafnvirði 2.500 milljónir króna. Viðtökur fjárfesta í skuldabréfaútgáfunni voru mjög góðar og segja sitt um traust þeirra á félaginu. Tilboð bárust í 4.560 milljónir króna. eða sem nemur 82% umframeftirspurn. Bréfin eru vaxtagreiðsluskuldabréf til 30 ára með 5,25% fasta verðtryggða vexti. Í þeim er uppgreiðsluheimild og þrepahækkun á vöxtum upp í 6,25% eftir 10 ár. Skuldabréfin voru gefin út 29. febrúar 2016.

Kaup eigin hluta og arður

Markaðsverð VÍS nam tæplega 20.800 milljónum króna í lok árs og voru hluthafar 989. Í samræmi við formlega endurkaupaáætlun keypti VÍS eigin bréf að nafnverði rétt liðlega 142 milljónir króna á síðasta ári. Stjórn leggur til við aðalfund að hlutafé félagsins verði lækkað sem þessu nemur og eigin hlutum þess verði þannig eytt.
Félagið á ónýtta heimild til endurkaupa á samtals um 119 milljónum eigin hluta sem gildir í 18 mánuði frá samþykkt aðalfundar þann 19. mars 2015 að telja.

Í samræmi við markmið stjórnar um gjaldþolshlutfall félagsins gerði hún að tillögu fyrir aðalfund að greiða út arð sem nemur 2,17 kr. á hlut eða samtals um 5.000 milljónir króna. Eftir útgreiðslu arðs sem þessu næmi var áætlað gjaldþolshlutfall 1,55. Í kjölfar mikillar og neikvæðrar umfjöllunar um tillögu stjórnar og sterk viðbrögð í samfélaginu ákvað stjórn að leggja fram breytingartillögu um arð sem nemur 0,90 kr. á hlut eða samtals um 2.067 milljónir króna.

Bjart framundan

Góðar horfur eru í þjóðarbúskapnum, lítil verðbólga og þó nokkur hagvöxtur. Auknum umsvifum fylgja aukin iðgjöld en að sama skapi fleiri tjón. Það verður áskorun að ná viðunandi afkomu allra vátryggingagreina en að því er stefnt og að samsett hlutfall fari þá samhliða undir 100.

Starfsfólk hefur sýnt það á undanförnum árum að það er vel í stakk búið að takast á við krefjandi verkefni. Árið 2011 var mörkuð skýr umbótastefna með það að markmiði að VÍS verði í fremstu röð árið 2017 þ.e. fyrirmyndar VÍS. Að því hefur verið unnið ötullega með því að styrkja innviði með margvíslegum hætti. Til að mynda með því að breyta upplýsingakerfum, verklagi, vörum, verðlagningu, skipulagi og ekki síst bæði hugarfari og menningu til að bæta þjónustuna. Starfsfólk hefur lyft grettistaki í þessu öllu eins og viðskiptavinir verða æ meira varir eftir því sem verkefninu vindur fram. VÍS byggir á sterkum grunni og með starfsfólk sem leggur gildi félagsins; umhyggju, fagmennsku og árangur til grundvallar starfi sínu, eru félaginu allir vegir færir,

Skýrsla þessi gefur góða sýn yfir rekstur og starfsemi VÍS árið 2015. Áfram verður haldið á sömu braut með einföldun og skilvirkni að leiðarljósi. Markmiðið er að auka ánægju viðskiptavina og traust bæði þeirra og annarra. Þetta er ekki gerlegt nema fyrir tilstilli okkar öfluga hóps starfsfólks um allt land. Færum við þeim og stjórn félagsins bestu þakkir fyrir störf sín á árinu.